michaeld@otenet.gr
Πολλά στοιχεία που μπορούν να χαρακτηρίσουν το όλο θέμα του αγροτουρισμού ως απόδειξη ανικανότητας των δημοσίων υπηρεσιών και των διαχειριστών του δημοσίου χρήματος. Πώς να χαρακτηρίσεις την ανυπαρξία θεσμικού πλαισίου, 17 χρόνια μετά την υποβολή των πρώτων προτάσεων για προγράμματα συγχρηματοδοτούμενα από ελληνικά και ευρωπαϊκά κεφάλαια, στον αγροτουρισμό. Οι αναπτυξιακές εταιρείες παρουσιάζουν 6.000 περίπου επενδύσεις να έγιναν, τα τελευταία 17 χρόνια από τα LEADER και τα ΟΠΑΑΧ, με κύρια έμφαση στον αγροτουρισμό.
Ανάλογα με την οπτική γωνία με την οποία μπορεί να δει κάποιος αυτό το γεγονός θα μπορούσε ακόμα να το χαρακτηρίσει, ως ανευθυνότητα των θεωρητικά υπευθύνων για τη διαχείριση των χρηματοδοτήσεων, ή ακόμα και αδιαφορία των αρμοδίων για τη δημιουργία και συγκρότηση των ολοκληρωμένων προγραμμάτων ανάπτυξης του αγροτικού χώρου, που παρουσιάστηκαν κυρίως στα πλαίσια της κοινοτικής πρωτοβουλίας LEADER Ι, συνέχισαν χωρίς να επιλύουν το πρόβλημα στο LEADER II, επεκτάθηκαν στο LEADER+ και στα ΟΠΑΑΧ και σήμερα παρότι έγινε η προκήρυξη (η οποία λήγει στις 25/8/08 για τις ομάδες τοπικής δράσης), παραμένει το ίδιο.
Κάποιος κακόπιστος θα μπορούσε ακόμα να θεωρήσει όχι αδυναμία ούτε ανικανότητα ούτε αδιαφορία ούτε ασχετοσύνη ούτε άγνοια σε όσους ενεπλάκησαν στην μη θεσμοθέτηση της αγροτουριστικής επιχείρησης, αλλά θα μπορούσε να το χαρακτηρίσει ακόμα και απάτη, αν προκύπτουν στοιχεία συνειδητής μείωσης της περιουσίας ΜΟΥ ως πολίτη (είτε με την κακή χρήση της φορολογίας στην οποία υποβλήθηκα, είτε λόγω αβεβαιότητας της επένδυσης την οποία υλοποίησα).
Η 4η Προγραμματική Περίοδος, που θα έπρεπε θεωρητικά να έχει αρχίσει από 1/1/07, σήμερα, 16 Ιουλίου 2008 ακόμα δεν έχει προχωρήσει στην θεσμοθέτηση του όρου «Αγροτουριστική Επιχείρηση», δεν έχει περιληφθεί ο όρος στις επιχειρηματικές δραστηριότητες και οι προτάσεις που θα υποβληθούν μέχρι τις 25/8 ή δεν θα περιλαμβάνουν αγροτουριστικές επιχειρήσεις ή αν περιλάβουν θα οφείλονται στο φιλότιμο ακροβατισμό των στελεχών της τοπικής ανάπτυξης (συνήθως αναπτυξιακές εταιρίες), οι οποίοι θα συνεχίσουν να πιστεύουν ότι η δημόσια διοίκηση θα εκδώσει τις απαραίτητες Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις (ΚΥΑ), ώστε αυτό που σαν όραμα βλέπουμε στις ανταλλαγές των διακρατικών διεργασιών, στην Ιταλία, στην Γαλλία, στην Αυστρία ή και αλλού, να μπορεί να έχει ομόλογο, στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα, και στις περιοχές της Ελλάδας.
Τώρα τελευταία, διαβάζουμε δελτία τύπου που παρουσιάζουν τον αλιευτικό τουρισμό σαν μια νέα διέξοδο στον τομέα της αλιείας. Αν το σημερινό χάος και η ανυπαρξία της θεσμοθετημένης «αγροτουριστικής» επιχείρησης είναι μια πραγματικότητα η οποία ξεκίνησε με τις καλύτερες των προθέσεων και μάλιστα αντιγράφοντας αντίστοιχες ιταλικές (κυρίως της Βόρειας Ιταλίας), η ένταξη ενός πιλοτικού προγράμματος στην κοινοτική πρωτοβουλία INTERREG δεν προδιαθέτει καμιά θετική προοπτική για τους αλιείς που θα ενστερνιστούν την ιδέα, όπως ακριβώς δεν δημιούργησε καμία καλύτερη προοπτική για τους αγρότες που έχουν σήμερα μια «ανύπαρκτη» αγροτουριστική επιχείρηση.
Αν στην κοινοτική πρωτοβουλία EQUAL κάποιοι μπορούν να ισχυριστούν ότι το 85% του προϋπολογισμού πήγε σε δραστηριότητες εκτός ομάδας-στόχου (μελετητές, εταιρίες, ταξίδια, συνέδρια, ημερίδες, site, εκπαιδευτικά εγχειρίδια, καταρτίσεις, δαπάνες εκπαιδευτών, δαπάνες διοικητικών, ενοικιάσεις χώρων, λειτουργικές δαπάνες διαχείρισης κτλ.), τότε θα μπορούσε κάποιος να υποψιασθεί ότι τα προγράμματα γίνονται μόνο για τα προγράμματα και για τους διαχειριστές τους. Πάντως όχι κυρίως για αυτούς που επικαλούνται ως «πολιτική δικαιολογία» δημιουργία και χρηματοδότησης του προγράμματος. Οι ενέργειες αυτές έχουν πολλά από τα χαρακτηριστικά των Heds-Funds, όπου όμως οι επιχειρηματίες του αγροτουρισμού τελικώς χάνουν και αυτοί και όχι μόνο οι χρηματοδότες.
Με πολλή δυσπιστία ένας Έλληνας πολίτης θα μπορούσε να πει ότι οι εντεταλμένοι (όπως διακηρύσσουν) για τον Αγροτουρισμό, εξυπηρετούν τον Αγροτουρισμό και ότι προωθείται αυτή τη στιγμή νομοσχέδιο για την τακτοποίηση της ανυπαρξίας της «Αγροτουριστικής Επιχείρησης». Άλλωστε, η μόνη (κατά δήλωση και κατ’ όνομα) εταιρία, η ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΕ, έχει τεθεί σε εκκαθάριση εν λειτουργία από τις 7/3/08 και αυτό που η Πολιτεία έχει δηλώσει, είναι ότι θα δημιουργήσει κάποια στιγμή έναν δημόσιο οργανισμό που θα καλύψει και τα θέματα του Αγροτουρισμού στην Ελλάδα.
Και πως μπορεί να χαρακτηρίσει κάποιος μία επιχείρηση, η οποία όπως πληροφορηθήκαμε έχει αναλάβει τις δημόσιες σχέσεις και την προώθηση μιας πολύ σημαντικής πιθανόν τουριστικής επένδυσης στην Ελλάδα, στην περιοχή Αταλάντης, με την πιθανή ονομασία «Atalanti Hills» ή «Locros ΕΠΕ» η οποία θα καλύψει 12.000 στρέμματα, με 3 γήπεδα γκολφ και 6.000 κρεβάτια στην περιοχή Κτήμα Βελέντζα (δημόσια ή ιδιωτική). Όπως και αν τη χαρακτηρίσει, πάντως δεν θα τη χαρακτηρίσει δημοσίου συμφέροντος για τον Αγροτουρισμό, ούτε καν αγροτουριστική.
Τώρα τελευταία μάλιστα, γίνεται συνειδητή προσπάθεια να προωθηθεί η επιχείρηση «τουρισμού υπαίθρου». Σαφώς αξιοποιούνται όλες οι συναισθηματικές φορτίσεις και η αγωνία για την τακτοποίηση της «αγροτουριστικής επιχείρησης», με ένα διευρυμένο τίτλο όπως είναι ο «τουρισμός υπαίθρου», με ορατό τον κίνδυνο ένας επιχειρηματίας να επενδύσει αξιοποιώντας και τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ελληνικού Δημοσίου για να κάνει μία επιχειρηματική δραστηριότητα «αποικιοκρατικής μορφής», δηλαδή μία επιχείρηση η οποία θα αξιοποιήσει το φυσικό περιβάλλον, θα αξιοποιήσει το κοινωνικό περιβάλλον (ασφάλεια, καθαριότητα, χαμόγελα), θα αξιοποιήσει το πολιτιστικό περιβάλλον, θα αξιοποιήσει ακόμα και το οικονομικό περιβάλλον, προσφέροντας προϊόντα που έκαναν 1900 χιλιόμετρα για να έρθουν εκεί, λειτουργώντας πιθανότατα μόνο ΣαββατοΚύριακα (με το κλειδί κάτω από το χαλάκι ή στη γλάστρα) και εισπράττοντας μόνο, πολλές φορές χωρίς να αποδίδει ούτε το 2% των παρεπιδημούντων στην τοπική κοινωνία.
Αυτής της μορφής οι επιχειρηματίες δεν προσφέρουν στην τοπική ανάπτυξη ούτε στον Αγροτουρισμό. Απλώς αξιοποιούν επιχειρηματικές ευκαιρίες.
Αγροτουρισμός γίνεται από αγρότες (γεωγραφικός προσδιορισμός), ισχυρά συνδεδεμένος με την τοπική κοινωνία και τη γη (γιατί όχι και κατά κύριο επάγγελμα αγρότες), οι οποίοι καταναλώνουν τοπικά προϊόντα, προσφέρουν τοπική παραδοσιακή γαστρονομία, έχουν ενσωματωμένα τοπικά πολιτιστικά χαρακτηριστικά και το κυριότερο δέχονται στο «σπίτι τους» φιλοξενούμενους και όχι πελάτες ή τουρίστες.
Όλες οι μορφές τουρισμού είναι καλές, υπό προϋποθέσεις και εφ’ όσον εξυπηρετούν το κοινωνικό σύνολο.
Επειδή πολλές φορές, τελικά, πίσω από τις λέξεις πρέπει να προσέχουμε τι κρύβεται, για να μη βρεθούμε με ξενοδόχους που θα σφετερίζονται τον Αγροτουρισμό ή με πλοιοκτήτες κρουαζιερόπλοιων οι οποίοι θα σφετερίζονται τον Αλιευτικό Τουρισμό, αξίζει τον κόπο, με περισσότερη προσοχή και χωρίς πολλά α (στερητικά), έτσι όπως ξεκίνησε η παρούσα παρέμβαση, να προσδιορίσουμε και να θεσμοθετήσουμε την «Αγροτουριστική Επιχείρηση».
Για όλα τα άλλα, ας φροντίσουν αυτοί που ενδιαφέρονται και πάλι θα έχουμε άποψη γνώμης απλά σαν πολίτες.
