SΟS για τη λειψυδρία σε όλη τη χώρα
Αρνητικό ρεκόρ επταετίας στα αποθέματα της Αθήνας, ενώ οι ειδικοί προβλέπουν εξάντληση αν συνεχιστεί η ανομβρία
εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ 12/9/2008
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Χάρης Καρανίκας chkaranikas@dolnet.gr
Αρνητικό ρεκόρ 7ετίας σημειώνουν τα αποθέματα νερού της πρωτεύουσας, πέφτοντας κάτω από τα επίπεδα της τελευταίας ξηρασίας του 2002. Παράλληλα, από το Κιλκίς έως τη Ρόδο το πρόβλημα της λειψυδρίας έχει «ποτίσει» για τα καλά την καθημερινότητα των Ελλήνων.
Πιο συγκεκριμένα, τα συνολικά αποθέματα στους ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ ανέρχονταν χθες σε 512 εκατομμύρια κυβικά μέτρα- ποσότητα που είναι κατά 300 εκατομμύρια μικρότερη σε σχέση με την ίδια ημέρα την προηγούμενη χρονιά και κατά 650 εκατομμύρια μειωμένη συγκριτικά με τις 10 Σεπτεμβρίου του 2006. Ακόμα και την ίδια περίοδο του 2002, που είχαμε την τελευταία ξηρασία, τα αποθέματα νερού για την πρωτεύουσα ήταν κατά ένα εκατομμύριο κυβικά περισσότερα απ΄ ό,τι φέτος.
Ζοφερή πρόβλεψη
«Αν έχουμε τις ίδιες βροχοπτώσεις και την περίοδο 2008-2009, η κατάσταση θα είναι ιδιαίτερα προβληματική», επισημαίνει η κ. Μαρία Μιμίκου, διευθύντρια στο
«ΠΑΡΤΕ ΜΕΤΡΑ ΤΩΡΑ»
Άμεσα μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης ζητούν οι επιστήμονες
Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων και καθηγήτρια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Την 1η Οκτωβρίου 2007 τα αποθέματα ανέρχονταν σε 800 εκατομμύρια κυβικά, ενώ σήμερα λίγο παραπάνω από 500. Αν έχουμε την ίδια κατανάλωση νερού και τις ίδιες βροχοπτώσεις, αναμένεται του χρόνου τέτοια εποχή να έχουν πέσει στα 200 εκατομμύρια. «Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το νερό προς τον πυθμένα των ταμιευτήρων έχει πρόβλημα ποιότητας και δεν πρέπει να αντληθούν ολόκληρες οι ποσότητες, καθώς θα δημιουργηθεί πρόβλημα στο οικοσύστημα», αναφέρει ο κ. Δημήτρης Κουτσογιάννης, καθηγητής του ΕΜΠ στην Υδρολογία και Ανάλυση Συστημάτων Υδραυλικών Έργων. Στις 9 Σεπτεμβρίου σημειώθηκε και ρεκόρ παραγωγής στα διυλιστήρια. «Το 1,4 εκατομμύριο κυβικά παραγωγής στα διυλιστήρια δείχνουν ότι υπάρχει ζήτηση που σπάει κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Την ίδια ώρα τα αποθέματα για την Αθήνα έχουν μειωθεί σε ανησυχητικό βαθμό- τέτοιον που ήδη θα έπρεπε να έχουν ληφθεί μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης. Την περίοδο της χειρότερης ξηρασίας των τελευταίων δεκαετιών, από το 1988 έως το 1995, καταφέραμε με τα κατάλληλα μέτρα να μειώσουμε την κατανάλωση της πρωτεύουσας κατά 30%», λέει ο κ. Κουτσογιάννης. Ιδιαίτερα ανησυχητικός όμως είναι και ο ρυθμός μείωσης των αποθεμάτων από το 2006, οπότε άρχισε η ανομβρία: για παράδειγμα, το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου του 2008 οι ποσότητες των ταμιευτήρων ελαττώθηκαν κατά 15,2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Ωστόσο, το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου του 2002, που επίσης δεν είχε βροχοπτώσεις, η αντίστοιχη μείωση ήταν μόλις 8 εκατομμύρια κυβικά!
Έλλειμμα 60%
«Αν έχουμε και άλλη κακή χρονιά από άποψη βροχοπτώσεων τα αποθέματα θα φτάσουν στα επίπεδα του 1993. Γιατί δεν παίρνουν μέτρα;», αναρωτιέται ο κ. Παναγιώτης Σαμπατακάκης, υδρογεωλόγος στο Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών. Ο ίδιος επισημαίνει ότι «αυτή την περίοδο σε όλη τη χώρα τα υπόγεια ύδατα παρουσιάζουν έλλειμμα 60% κατά μέσον όρο σε σχέση με το μέσο δυναμικό νερού που έχουμε αυτή την περίοδο».
«Σε σχέση με πέρυσι, οι γεωτρήσεις μας βγάζουν 30% λιγότερο νερό. Από τότε που τις ανοίξαμε το 1990, η παροχή έχει πέσει μέχρι και 70%. Πριν από λίγο καιρό, από τη μία ημέρα στην άλλη εξαφανίστηκε το νερό από μια σειρά γεωτρήσεων- εντελώς ανεξήγητα. Τον Οκτώβριο τα πράγματα θα γίνουν ακόμα χειρότερα αν δεν βρέξει», λέει ο αγρότης κ. Κώστας Πουλικάκος, από τη Στεφανιά Λακωνίας.
Σύμφωνα με τον διευθυντή υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ, Γ. Λέρη, που παρακολουθεί καθημερινά τα αποθέματα των ταμιευτήρων σε ολόκληρη την Ελλάδα, «η φετινή χρονιά ήταν η χειρότερη από τη δεκαετία του 1960 και μετά. Τα μόνα ποτάμια που είχαν ικανοποιητική ροή το καλοκαίρι ήταν ο Λάδωνας και ο Λούρος. Ο Αλφειός δεν έφτανε για να εξυπηρετήσει τις αρδευτικές ανάγκες της Ηλείας, ενώ στον Αχελώο η στάθμη του ταμιευτήρα είναι σε χαμηλά επίπεδα. Γι΄ αυτό δεν πρόκειται να αδειάσουμε τους ταμιευτήρες- κρατάμε αποθέματα προληπτικά για τον χειμώνα σε περίπτωση που συνεχιστεί η ανομβρία. Κατά τη γνώμη μου ήδη έπρεπε να έχουν αρχίσει να λαμβάνουν μέτρα και για την Αττική».
«Στέρεψαν» 70.000 στρέμματα
ΟΙ ΜΗΔΕΝΙΚΕΣ εισροές νερού στην λίμνη Πλαστήρα από αρχές Ιουνίου μέχρι και σήμερα είχαν αποτέλεσμα την εκταμίευση 48.000.000 κυβικών μέτρων νερού, τη μικρότερη ποσότητα των τελευταίων χρόνων και την καταστροφή στον Νομό Καρδίτσας 70.000 στρεμμάτων διαφόρων καλλιεργειών από την ξηρασία.
Όπως τόνισε στα «ΝΕΑ» ο αρμόδιος αντινομάρχης Καρδίτσας, κ. Μιχάλης Καρατσιώρης, «η στάθμη της λίμνης διατηρήθηκε στα 782,50 μέτρα, ώστε να διαφυλαχθεί η ποιότητα του πόσιμου νερού της Καρδίτσας. Σε σχέση με πέρυσι που οι εκροές έφτασαν τα 85.000.000 κυβικά νερού και τα προηγούμενα χρόνια να αγγίζουν τα 150.000.000 κυβικά, καταλαβαίνει κανείς το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η περιοχή».
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ Πηνειού στη Λάρισα, Γιώργος Λαδόπουλος, είπε ότι «εδώ δεν μιλάμε για ορθολογική διαχείριση που φωνάζουν κάποιοι πως πρέπει να γίνεται. Μιλάμε για μαγικά. Αυτό χρειάστηκε να κάνουμε φέτος για να έχουμε τις μικρότερες ζημιές στην περιοχή- 4.000 στρέμματα δηλαδή από αυτά που αρδεύονται από τον ΤΟΕΒ Πηνειού».
Οι μονάδες αφαλάτωσης θα έσωζαν τα νησιά
ΕΩΣ ΚΑΙ 400% αυξήθηκαν οι μεταφορές νερού στα άνυδρα νησιά του Αιγαίου από το 1997 έως σήμερα, ενώ όλο και περισσότερο οι ειδικοί προτείνουν τη λύση της αφαλάτωσης για να ενισχυθούν τα υδατικά αποθέματα όχι μόνο των νησιών, αλλά και των παράκτιων περιοχών που εμφανίζουν πρόβλημα λόγω της υφαλμύρωσης. Σύμφωνα με τη μελέτη των ειδικών σε θέματα υδάτινων πόρων και ενέργειας, Α. Στεφοπούλου, Κ. Σούλη και Μ. Παπαπέτρου, την ώρα που το λειτουργικό κόστος μίας μονάδας αφαλάτωσης ανέρχεται σε 0,8-1 ευρώ το κυβικό μέτρο, σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας- από το Ρέθυμνο έως την Αλεξανδρούπολη και από τη Φλώρινα έως την Καλαμάτα- κυμαίνεται ανάμεσα στα 1,04 έως 1,6 ευρώ για τα πρώτα 30 κυβικά μέτρα κατανάλωσης.
Επιπλέον, από τους ειδικούς επισημαίνεται ότι αν πριν από μερικά χρόνια απαιτούνταν τουλάχιστον 6 κιλοβατώρες ρεύματος ανά κυβικό μέτρο νερού, με τις υπάρχουσες τεχνολογίες σήμερα η τιμή αυτή έχει πέσει στο μισό, ενώ ακόμα μικρότερη κατανάλωση έχουν οι «πράσινες μονάδες», όπως αυτή που βρίσκεται στην Ηρακλειά, που λειτουργεί με ανεμογεννήτρια. Όσον αφορά στο ύψος επένδυσης, μία μονάδα αφαλάτωσης που παράγει 10.000 κ.μ. την ημέρα και επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες 20.000 κατοίκων κοστίζει περίπου 8 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ο χρόνος παράδοσής της από τη στιγμή που θα ξεκινήσουν τα έργα κυμαίνεται από 6-12 μήνες. Σημειώνεται δε ότι φέτος οι μεταφορές νερού στο Αιγαίο αναμένεται να στοιχίσουν περίπου 11 εκατ. ευρώ, ενώ πέρυσι το κόστος ήταν 10 εκατομμύρια.
Η υπερκατανάλωση εξαντλεί τα αποθέματα
ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΤΩΣΗ παρουσιάζει η στάθμη του νερού στις διάφορες γεωτρήσεις που γίνονται στο νησί της Ρόδου. Αυτό προκύπτει από έρευνα της Υπηρεσίας Εγγείων Βελτιώσεων Δωδεκανήσου, σύμφωνα με την οποία σε ορισμένες γεωτρήσεις η πτώση της στάθμης φτάνει και τα 23 μέτρα. Αυτό οφείλεται κυρίως στις χαμηλές βροχοπτώσεις σε συνδυασμό με τις αυξημένες αντλήσεις. Μάλιστα, όπως επισημαίνει ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας, Σάββας Γιαννίκης, «η μεγαλύτερη πτώση παρατηρείται στις παράκτιες περιοχές και στις περιοχές αυξημένης γεωργικής δραστηριότητας». Και η Ρόδος θα αντιμετωπίσει πρόβλημα λειψυδρίας, δεδομένου ότι από τα αποθέματά της τροφοδοτεί και τα άνυδρα νησιά της Δωδεκανήσου. Μάλιστα μόνο το 2007 η ποσότητα νερού που διατέθηκε έφτασε το 1.150.000 κυβικά μέτρα.
Από την ίδια μελέτη της ΥΕΒ προκύπτει ότι από το 2002 μέχρι πέρυσι υπάρχει σημαντική μείωση των τιμών των βροχοπτώσεων σε όλους τους σταθμούς της Ρόδου. Ενδεικτικά, στον σταθμό της Απολακκιάς, από 706 χιλιοστά πέρυσι μειώθηκε στα 499,2 χιλ. και στον σταθμό Έμπωνα από τα 1.753 χιλ. στα 938,33 χιλ.
Πτώση 40 μέτρων στον υδροφόρο ορίζοντα
ΣΤΑ ΕΓΚΑΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ αναζητούν πλέον νερό οι αγρότες της Κεντρικής Μακεδονίας, όπου η στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα έπεσε ακόμα και στα σαράντα μέτρα σε σχέση με τη δεκαετία του ΄80. Στον Νομό Θεσσαλονίκης η στάθμη των υπόγειων υδάτων πέφτει επικίνδυνα στη λεκάνη του Ανθεμούντα, αλλά και στις περιοχές Καλοχωρίου και Σίνδου.
Εξάλλου, σύμφωνα με τις ετήσιες μετρήσεις που πραγματοποιεί το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), στο «κόκκινο» βρίσκονται και άλλες τουλάχιστον δέκα περιοχές στους Νομούς Χαλκιδικής, Κιλκίς, Ημαθίας και Σερρών, όπου η αλόγιστη άντληση από τους γεωργούς, σε συνδυασμό με τη ρύπανση από φυτοφάρμακα και βιομηχανικά απόβλητα, αποτελούν το εκρηκτικό μείγμα.
Ενδεικτικά, ο ποταμός Αξιός από 700.000 κυβικά μέτρα νερού την ώρα που έρεαν το 1975 έχει περιοριστεί στα 80.000. Επίσης, στις περιοχές Πολυκάστρου και Αξιούπολης Κιλκίς οι γεωτρήσεις στέρεψαν και οι αγρότες αναγκάζονται να κατεβάζουν τις αντλίες σε βάθη πολύ μεγαλύτερα από τα επτά μέτρα.
