11 Ιαν 2008

ΜΕΓΑΛΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗ
ΣΤΟΝ ΕΞΑΡΧΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΤΑΛΑΝΤΗΣ Ν. ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ

Ανακοινώθηκε επίσημα από τον κ Νομάρχη στο 4ο Αναπτυξιακό Συνέδριο της Περιφέρειας με θέμα «Τουρισμός και Ανάπτυξη» ότι ετοιμάζεται μεγάλη επένδυση στην περιοχή του Εξάρχου της Αταλάντης από την Εταιρεία Atalanti Hills, ελληνοβρετανικών συμφερόντων, που ξεπερνά τα 2 δις ευρώ και με τεχνικό σύμβουλο της επένδυσης την ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΕ.

Σύμφωνα με τη δήλωση του κ Χειμάρα, σε μια έκταση 12 χιλιάδων στρεμμάτων θα δημιουργηθούν υπερπολυτελή ξενοδοχεία, ένα συγκρότημα με παραθεριστικές κατοικίες (σε 1500 τις ανεβάζει η ίδια η Atalanti Hills), τρία γήπεδα γκολφ, βιολογικές καλλιέργειες, επισκέψιμο οινοποιείο, επεξεργασία αρωματικών φυτών με μονάδα τυποποίησης και μαγαζιά καθώς και 45 χιλιόμετρα μονοπατιών. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για μια πόλη τουλάχιστον 6000 κατοίκων.

Μας εντυπωσιάζει η άνεση με την οποία εκφράζεται ο κ Νομάρχης. Χωρίς καμιά επιφύλαξη λέει ότι «η υλοποίηση αυτής της επένδυσης λειτουργεί κανονικά» και εκφράζει την ικανοποίησή του, γιατί θα δοθεί ώθηση στον τουρισμό στη Φθιώτιδα και θα δημιουργηθούν εκατοντάδες θέσεις εργασίας. Έτσι, γενικά και αόριστα.

Μας εντυπωσιάζει όμως περισσότερο γιατί μια τέτοιου μεγέθους επένδυση για «ανάπτυξη» της περιοχής (α) απλά ανακοινώθηκε, αντί να αποτελέσει αντικείμενο ευρείας ενημέρωσης και δημόσιας συζήτησης και διαβούλευσης από πολύ καιρό πριν, μια που οι επιπτώσεις της στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της ευρύτερης περιοχής θα είναι πολύ σημαντικές και (β) δεν έχει συζητηθεί καμιά εναλλακτική λύση βιώσιμης ανάπτυξης της περιοχής που να αφορά τις τοπικές κοινωνίες στα πλαίσια χωροταξικού σχεδιασμού και σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο. Έστω και καθυστερημένα, λοιπόν, εκτιμούμε ότι πρέπει να ενημερωθεί άμεσα και εκτενώς η τοπική κοινωνία για τις επιπτώσεις αυτής της επένδυσης και για τις εναλλακτικές επιλογές ανάπτυξης που προσφέρονται.

Γνωρίζουμε πολύ καλά, και θα το γνωρίζουν όλοι οι αρμόδιοι, ότι παρόμοιες επενδύσεις σχεδιάζονται σ’ όλη την Ελλάδα γιατί η κτηματαγορά έχει αναδειχθεί σε πρωταγωνιστή «αξιοποίησης» κάθε γωνιάς της χώρας. Διάφορες περιοχές, ακόμα και προστατευόμενες, είναι στο στόχαστρο «μεγάλων» ξένων, αλλά και Ελλήνων, επενδυτών, που ονειρεύονται να εγκαταστήσουν στα πιο παρθένα μέρη της χώρας χιλιάδες βίλες, γήπεδα γκολφ, συνεδριακά κέντρα, θαλασσοθεραπείες, υπερπολυτελή ξενοδοχεία και εμπορικά πάρκα. Πρόκειται για μικρές πόλεις παραθεριστικού χαρακτήρα, που θα εγκλωβίζουν τους πελάτες σ’ ένα κλειστό σύστημα, το οποίο δεν θα έχει καμιά σχέση με την τοπική οικονομία και κοινωνία. Το κάθε συγκρότημα θα διαχειρίζεται όλες τις οικονομικές δραστηριότητες που αφορούν στις προμήθειες, το εμπόριο, την ψυχαγωγία, τη διατροφή, τη μετακίνηση, και τις εκδρομές των πελατών.

Δυστυχώς οι επενδυτές βρίσκουν πρόθυμους συμμάχους στην κυβέρνηση, στην αντιπολίτευση, στην αυτοδιοίκηση, στις μελετητικές εταιρείες, αλλά στην πραγματικότητα η «φέρουσα ικανότητα» κάθε περιοχής έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα σχέδιά τους. Κατασπατάληση των υδατικών και εδαφικών πόρων (με εμφανέστατο τον κίνδυνο υφαλμύρωσης και πτώσης των υδροφορέων όπως και υποβάθμισης του εδάφους και ερημοποίησης), αλλοίωση του φυσικού τοπίου, υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, άστοχη αλλαγή των χρήσεων γης και αποχαρακτηρισμός δασικών περιοχών, μεγάλες απαιτήσεις σε ενέργεια, περιορισμός των δυνατοτήτων αυτοδύναμης βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης και αρνητικές συνέπειες στη τοπική οικονομία είναι μόνο μερικά από τα σοβαρά προβλήματα που δημιουργούνται.

Μερικά ερωτήματα που θα έπρεπε να απασχολήσουν κάθε αρμόδιο φορέα αλλά και την κοινωνία των ενεργών πολιτών για την επένδυση στον Έξαρχο είναι:
- Έχει ελεγχθεί/τεκμηριωθεί η συμβατότητα της επένδυσης με το Χωροταξικό Σχέδιο Στερεάς Ελλάδας;
- Έχει εκπονηθεί και εγκριθεί (κατόπιν ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης πάντα) ΣΧΟΑΑΠ της περιοχής Αταλάντης;
- Έχουν συζητηθεί εναλλακτικές λύσεις ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής με κατάλληλη αειφορική αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων της;
- Διασφαλίζεται η αειφορία των φυσικών και άλλων πόρων της ευρύτερης περιοχής από τη συγκεκριμένη χρήση της επένδυσης; Η εκτεταμένη αλλαγή χρήσης γης (12.000 στρέμματα) και η καταστροφή της παρθένας βλάστησης, είναι σίγουρο ότι θα επιφέρει σημαντική επιβάρυνση στους φυσικούς πόρους, όπως προαναφέρθηκε, με κύριες αυτές στους υδατικούς πόρους, το έδαφος και τα οικοσυστήματα. Οι συνέπειες αυτής της επιβάρυνσης είναι κυρίως οικονομικές και αναπτυξιακές. Θα στερηθούν αυτούς τους πόρους εναλλακτικές δραστηριότητες να αναπτυχθούν τώρα και στο μέλλον και θα εκτραπούν χρηματικοί πόροι, που θα μπορούσαν να στηρίξουν αυτές τις εναλλακτικές αντί για τη συγκεκριμένη επένδυση.
- Πως λαμβάνονται αναπτυξιακές αποφάσεις και γίνονται δεσμεύσεις για υδροβόρες δραστηριότητες, χωρίς να έχει εκπονηθεί προηγουμένως το Σχέδιο Διαχείρισης Υδατικών Πόρων του Υδατικού Διαμερίσματος Στερεάς Ελλάδας σύμφωνα με την Οδηγία-Πλαίσιο για το Νερό του 2000; Είναι γνωστό ότι ένα γήπεδο γκολφ 18 οπών στη Μεσογειακή ζώνη χρειάζεται τόσο νερό όσο μια πόλη 5-10 χιλιάδων κατοίκων (περίπου ένα εκατομμύριο κυβικά μέτρα). Είναι επίσης γνωστό ότι η Στερεά Ελλάδα συνολικά αλλά και η συγκεκριμένη περιοχή, σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΕΧΩΔΕ, θεωρείται ελλειμματική σε ό,τι αφορά το υδρολογικό ισοζύγιο. Στις παράλιες περιοχές αντλείται υφάλμυρο νερό ακατάλληλο για πόση. Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης, η περιοχή της Λοκρίδας ανήκει στις περιοχές της Ελλάδας αυξημένου κινδύνου (κίτρινη ζώνη) λόγω αλάτωσης των εδαφών.
- Έχει ενημερωθεί η κοινή γνώμη για τις σοβαρές περιβαλλοντικές (φυτοφάρμακα, μεταλλαγμένα ή εισαγόμενα γρασίδια, κατανάλωση νερού, εδάφους, ενέργειας, παραγωγή αποβλήτων, κ.λ.π.) και κοινωνικο-πολιτιστικές επιπτώσεις των γηπέδων και των θερέτρων γκολφ γενικά και της συγκεκριμένης επένδυσης ειδικά;
- Έχει ενημερωθεί η τοπική κοινωνία (άρχοντες και αρχόμενοι) τι είδους και για ποιον είναι οι περίφημες θέσεις εργασίας στην επένδυση;
- Μόνο αυτά τα οφέλη θα έχει η τοπική κοινωνία; Δεν υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας; Ποιοι θα καρπωθούν τα οφέλη της επένδυσης;
- Και μόνο οφέλη έχει μια επένδυση; Γιατί δεν αναφέρονται όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το συνολικό κόστος (συμπεριλαμβανομένων των υποδομών, περιβαλλοντικού κόστους, ενέργειας και νερού, κ.α.) και ποιος θα το αναλάβει;
- Έχει ληφθεί γενικά υπόψη η φυσική, οικονομική, κοινωνικο-πολιτιστική “φέρουσα ικανότητα” της περιοχής σε υλικο-τεχνικές και κοινωνικές υποδομές για την αποφυγή αρνητικών βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων επιπτώσεων;
- Ποιος εγγυάται ότι τα επενδυτικά σχέδια θα υλοποιηθούν και θα αποδώσουν τα υποσχόμενα οφέλη; Έχουν ληφθεί υπόψη οι επιπτώσεις μιας πιθανής χρεοκοπίας (άρα και εγκατάλειψης) των γηπέδων γκολφ, όταν αυτό είναι ένα συχνό φαινόμενο και αρκετά πιθανό, λόγω του ισχυρού ανταγωνισμού από άλλους φτηνότερους προορισμούς στην ευρύτερη γειτονιά της Ελλάδας;
- Ποιος είναι ο ρόλος της ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΕ; Θεωρείται μήπως αγροτουριστική επένδυση ήπιας μορφής το προτεινόμενο έργο; Δεν είναι τόσο φανερό αν το συγκρίνει κανείς με το πως ορίζεται ο αγροτουρισμός στον ιστότοπο της ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΕ. Ή μήπως χαρακτηρίζεται έτσι για να εξασφαλιστεί η μέγιστη επιδότηση της επένδυσης από το Δ’ ΚΠΣ; Άρα να υποθέσουμε ότι το ενδιαφέρον εστιάζεται στις επιδοτήσεις; Γιατί οι επιδοτήσεις να μην στηρίξουν την αυτο-οργάνωση και ανάπτυξη της περιοχής από τις ίδιες τις τοπικές κοινωνίες και προς όφελος τους;
- Έχει ληφθεί υπόψη ποιες άλλες επενδύσεις θα ακολουθήσουν στην περιοχή που θα έχουν τις ίδιες επιπτώσεις; Πως γίνονται όλα αυτά ερήμην δημόσιου σχεδιασμού γενικά;
Ύστερα απ’ όλα αυτά, το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο σωστό είναι να προγραμματίζονται με τέτοιο τρόπο επενδύσεις υψηλού κινδύνου και με σοβαρές περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές επιπτώσεις. Η ανάπτυξη στοχεύει, με τη σωστή χρήση του χρήματος, την τήρηση των θεσμών και το σεβασμό και την προστασία του περιβάλλοντος, στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής, στην άνοδο του μορφωτικού και βιοτικού επιπέδου, στη σταθερή απασχόληση και στην εξάλειψη των κοινωνικών ανισοτήτων στο διηνεκές.

Οφείλουμε όλοι μας, και ιδιαίτερα το ενεργό κίνημα των πολιτών, να επισημάνουμε αυτές τις πλευρές του ζητήματος και να απαιτήσουμε διάλογο και ενημέρωση. Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και ο κ Νομάρχης, η Περιφέρεια και τα αρμόδια Υπουργεία δεν έχουν δικαίωμα να παρακάμπτουν την τοπική κοινωνία και να την εγκαταλείπουν στην άγνοια. Σε κάθε περίπτωση ο διάλογος θα γίνει. Μόνο που πρέπει να γίνει έγκαιρα, οργανωμένα και αποτελεσματικά

Στέφανος Σταμέλλος
Μέλος των Οικολόγων Πράσινων

Δεν υπάρχουν σχόλια: